Zijn kleine scholen slechte scholen?

In mijn werkzame leven mocht ik op een aantal zeer verschillende scholen werken. Het waren allemaal, sterk van elkaar verschillende, openbare scholen. Er waren scholen bij van om en nabij de driehonderd leerlingen, maar ook schooltjes van rond de tachtig leerlingen. Wat mij steeds is opgevallen is, dat de kleinere openbare scholen bijna altijd in de buurt van een veel grotere christelijke basisschool stonden. 

Uiteraard vroeg je jezelf dan af hoe dat kwam. Was die openbare school dan zoveel slechter dan de christelijke buurschool? Werd er minder goed lesgegeven? Kregen de leerlingen minder aandacht of organiseerde het team te weinig extra buitenschoolse activiteiten? Je stelde jezelf de meest uiteenlopende vragen om er maar achter te komen waardoor jouw school het minder goed deed bij de inschrijvingen. Lag het aan het feit, dat de christelijke buurscholen vaak geen of weinig leerlingen inschreven met een migratieachtergrond of vonden ouders mijn teamleden niet enthousiast genoeg? Was de school niet mooi genoeg of niet goed onderhouden? Zag het schoolplein er niet uit? 

Aan de leeropbrengsten kon het niet liggen. De ouders konden op de websites jaren aaneen lezen, dat de toetsuitslagen constant boven het landelijk gemiddelde lagen. De inspectie voor het onderwijs gaf nog nooit een school van mij een onvoldoende of matig. Het aantal buitenschoolse activiteiten lag elk jaar op gemiddeld tweeënvijftig. Kinderen gingen met plezier naar school en ouders waren overwegend tevreden. Het tweede en soms derde kind werd ook gewoon aangemeld. 

Waardoor schreven die kleinere scholen dan toch minder nieuwe vierjarigen in? Dat bleek niet eenvoudig te verklaren. In de vele gesprekken, die ik mocht voeren met ouders op kennismakingsbezoek kreeg ik vele vragen en opmerkingen. Het kwam regelmatig voor, dat ouders meteen al vroegen hoeveel leerlingen met een migratieachtergrond op onze school zaten. 'Niet dat zij discrimineerden, maar men had toch wel graag, dat de school een afspiegeling van de wijk zou zijn.' Verder kreeg ik ook wel te horen, dat de ouders in de straat hen afrieden naar mijn school te gaan omdat de ouders van de buurschool vertelden, dat onze openbare school binnenkort zou verdwijnen. En waar zij dat dan weer hadden gehoord? Feit is, dat er tegen dit soort roddels niet te vechten valt. En als roddels eenmaal door een wijk gaan, dan is de ramp al bijna voltrokken. 

Het vervolg op dit soort situaties is dat ouders elkaar gaan volgen in de schoolkeuze. 'Het buurmeisje gaat immers ook naar die christelijke school. Dan gaat mijn kind er ook heen, want dan kent zij er alvast iemand.' Daarna gaat er nog een vreemd fenomeen meespelen. 'Die grote school trekt veel leerlingen. Als iedereen daarvoor kiest, dan moet dat wel een goede school zijn!' 

Zelfs als er tientallen klachten over die grotere school door de wijk gonzen, zelfs dan nog kiezen ouders voor die grotere en dus, volgens hen, betere school. Het maakt niet uit of de kleinere school meer aandacht kan geven aan het individuele kind om dat de groepen kleiner zijn. Het maakt niet uit of de leeropbrengsten beter zijn dan die op de grotere school. Het maakt niet uit of de kleinere school meer organiseert en een meer uitdagende leeromgeving biedt. Daar wordt door weinig ouders naar gekeken. ; Die andere school is groter en dus...' 

Uiteraard ben ik niet de enige, die met dit fenomeen te maken had. Vele tientallen scholen en schooltjes in ons land moeten vechten voor hun bestaansrecht. En al die scholen schakelen externe hulp in, in de vorm van PR-goeroes, communicatiedeskundigen en wat dies meer zij. Vele teams mogen om de zoveel tijd aan de slag in communicatiecursussen en PR-commissies. Maar uiteindelijk helpt dit zelden. Alleen die PR-deskundigen worden er rijk en dus beter van. 

Wat echt helpt is de mondelinge reclame, die tevreden ouders voor zo’n kleine school verspreiden.  Als zij tevreden zijn over de school en dat ook actief aan hun buren en wijkgenoten laten horen, dan heeft de kleine school een echte kans om weer nieuwe leerlingen te werven.  En dan nog duurt het een hele poos voordat het effect heeft. Want negatieve roddels zijn heel hardnekkig.

Wie een betere oplossing heeft? Ik hoor het graag.