Houd een gemeentelijke enquête naar het Hoekse Lijn fiasco

De ombouw van de Hoekse Lijn naar een metro duikt van het ene rampenscenario in het andere. Wat een betrekkelijk eenvoudige klus leek, blijkt in de praktijk een ingewikkeld karwei dat ongeveer drie keer zo lang duurt als was gepland. En het wordt ook nog allemaal veel duurder. Dan mogen wij hopen dat de treinen inderdaad eind 2018 eindelijk kunnen rijden. Wie weet, vallen er nog meer lijken uit de kast.

Tot nog toe zijn nogal merkwaardige excuses naar voren gebracht over alle vertragingen: men kwam onverwacht allerlei kabels tegen. Grond bleek vervuild. Men stuitte op asbest. Vooral dat van die kabels geeft te denken. Er is haast geen land zo goed in kaart gebracht als Nederland. Tot in het detail. En dan allemaal onbekende kabels tegenkomen? Net zo vreemd is het dat men onverwacht op vervuilde grond stuitte. Die spoorlijn ligt er al sinds 1891 of zo. Het is niet echt ingewikkeld om vast te stellen wat voor bedrijven en bedrijfjes er in de buurt van de rails hebben gelegen. Daardoor wordt het mogelijk een behoorlijke prognose te maken van wat je dan mogelijk aantreft. Er zijn tegenwoordig archivarissen gespecialiseerd in het vinden van historische bronnen die op vervuiling van de grond wijzen. Heeft men misschien nagelaten om nauwkeurig onderzoek te doen naar de geschiedenis van de lijn en wat er allemaal voor obstakels zouden kunnen liggen? En hoe zit het eigenlijk met de software voor de beveiliging? Ook die schijnt onverwachte problemen op te leveren net zoals dat destijds het geval was met de hoge snelheidslijn.

Er is echter nog iets aan de hand: dit gedoe rond de Hoekse Lijn is geen uitzondering. Nederland bouwt zo langzamerhand een hele traditie op in het verkloten van grote infrastructurele projecten. Denk aan de vele rampen en rampjes die zich voordeden bij de aanleg van de HSL en de Betuwelijn. Denk ook aan de Noord-Zuid-metro in Amsterdam waar wij 010-ers altijd zoveel pret over hebben. Het lijkt wel of er iets structureel verkeerd aan het lopen is. Ooit waren wij een land dat zulke grote projecten vlekkeloos en zonder problemen realiseerde. Nu ligt het te vaak anders.

De betrokken gemeenteraden moeten dit niet zomaar laten passeren. Er zal wel geprobeerd worden om in geheime en openbare vergaderingen de boel te sussen met een hoop technische uitleg. Fractievoorzitters zullen geweldig opspelen en te keer gaan en het opnemen voor de gedupeerde burger. Maar tot bijzondere actie leidt zulke politieke woede niet.

Men heeft echter een probaat middel: net als de Tweede Kamer hebben gemeenteraden het recht van enquête. Dit fiasco waar uiteindelijk de belastingbetaler voor gaat opdraaien, dat heel veel burgers dupeert, dat kleine ondernemers zoals de strandtenthouders in Hoek van Holland zware schade toebrengt, verdient een stevige enquête. De raden van de betrokken gemeentes – Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen en Maassluis zouden hiertoe de handen ineen moeten slaan en gezamenlijk een grote enquête houden waaruit zonneklaar naar voren komt, wat er mis ging en wie dat kan worden toegerekend. Zodat die faaltraditie op infrastructureel gebied eindelijk wordt doorbroken.

Raadsleden zijn er niet alleen om te grommen en hun tanden te laten zien. Ze moeten ook kunnen bijten als de situatie er om vraagt.